al Lodenn I a c’hoarier
En ur ru, e Bethleem.
Ar re a c’hoari el lodenn-mañ : ur paourkaezh, ur paourkaezh arall, ur vaouez, ur c’hrouedur ganti, un den kozh, Sadok, Sares, Zabulon, Roboam, Quadratus, Oktavius, Heli, Enos, Thubal, Abimelek, an tavarnour, sant Jojeb, ar Werc’hez, ar Gwall-Spered, Neftali, dianavezerion, paourizion, Bethleemiz, bugale, soudarded roman.
AN DIANAVEZERION
Lojeris !
BETHLEEMIZ
N’en deus ket.
UR PAOURKAEZH
Kaer hon eus bet goulenn
Ha klask…
En em goll a ra e-mesk ar bobl.
SADOK da Sares
Deu’t, Aotroù.
AR BOBL
Ha !…
AR PAOURKAEZH
Pinv’ik eo !…
SADOK, o seblantiñ respont da Sares
Deu’t… A-benn
Roet e vo deoc’h, ya,… tri gwele.
Eñ a zigor dezhañ dor an ostaleri. D’ar re ’rall
Pellait.
AR BOBL
Truez !
Mar plij ganeoc’h !…
UR PAOURKAEZH, d’ur vaouez a zo gantañ, en ur sellet diouzh un ti a-gleiz
Amañ marse ?… Pas.
AR VAOUEZ
Kalet eo
Chom er-maez.
AR BOBL
Lojeris !
AR SERVITERION
Pellait ’ta !
UR C’HROUEDUR
Mamm, skuizh ’on.
AR VAOUEZ
Paourkaezh !
UN DEN KOZH
Mervel a rin.
AR VAOUEZ d’ar c’hrouadur
Ho ! Deus war ma c’halon.
ZABULON
’Vit daou skoed bout zo c’hoazh lec’h amañ.
AN DEN KOZH
Ha ! Daou skoed !
ZABULON
’Vit daou skoed roet e vo deoc’h lojeris ha boued.
AN DEN KOZH
Re ger eo !… C’hoant em eus newazh !
ROBOAM da Sares
Kavet ac’h eus
Ul lec’h ?
SARES
Ya, tostik tra.
ROBOAM
Nozvezh vat deoc’h, Sares.
QUADRATUS
Gortozit* ’ta ! Pep unan d’e dro. [W gorteit]
OKTAVIUS azezet diouzh un daol o skriv.
Hoc’h anv ?
HELI
Heli,
Mab Ruben…
An noz a gouezh a-nebeudigoù.
OKTAVIUS
Pegement a baotred hoc’h eus-c’hwi ?
HELI
Daouzek.
QUADRATUS
Ha !
ENOS
Me, unan ouzhpenn.
QUADRATUS
Mat. D’un arall.
Tostait.
THUBAL
Mar plij ganeoc’h, grit lec’h.
QUADRATUS
Che, unan dall.
ABIMELEK
Chom a reomp-ni bremañ e Hebron, met ma zad
A zo ganet amañ e Bethleem ha…
OKTAVIUS
Mat.
Hoc’h anv ?
ABIMELEK
Abimelek. Ma m[a]ouez… Allaz, marv eo
Goude he devout bet triwec’h a vugale.
OKTAVIUS
Bev ’int ?
ABIMELEK
Ya, pevarzek paotr ha peder merc’h, razh bev.
OKTAVIUS
Mat. Ne weler ket mui ; traoù er-walc’h ’vit hiziv.
QUADRATUS
Kentizh ma vo savet an deiz dont a rimp c’hoazh
Da gemer hoc’h anvioù amañ warc’hoazh…
OKTAVIUS
Warc’hoazh !
Klevet hoc’h eus ?
AR BOBL
Klevet hon eus.
QUADRATUS
Ra vo ’vel-se
Miret er rouantelezh gouc’hemennoù ar Roue.
An dud a zalc’h atav da vont ha da zont.
OKTAVIUS
Mar n’en deo ket un euzh bout amañ tro an deiz
O verkiñ o anvioù ha nombr o bugale.
Ne vefe ket, konsort, gwell ganit bout kentoc’h
Du-hont, en hor bro-ni, e Rom…
QUADRATUS
E-leizh gwelloc’h.
Met petra ’vennez-te ? Amañ emañ ret chom
Daousto d’ar c’hoant hon eus, hon-daou, da vout e Rom.
’Vit hiziv achu eo hol labour. Deomp da glask* [W glah]
Lojeris…
OKTAVIUS
Ni a ray ar memes tra warc’hoazh.
Pellaat a reont.
AN TAVARNOUR
Ha ! N[e] ouzon ket mui hepken da be tu treiñ.
Nag a dud, nag a dud, da vagiñ, da lojiñ !
E-men* e kavin-me lec’h er-walc’h ’vit an holl ? [W Pelec’h]
War-lerc’h ma ne zin ket kent warc’hoazh da vout foll !
Hola, Sadok… sellit mar deus c’hoazh lec’h en ti
’Vit an dud a welan o tonet muioc’h-mui.
Sadok… Ha ! Nag a stal, ma Doue, nag a stal !… Ha !
Klevet e teus ’velkent !
SADOK
Ya.
AN TAVARNOUR
Chom aze… Hola,
Zabulon, deus ivez… Mat… Grit dre-se ho-taou
Un dro, mar plij ganeoc’h, en tier hag er c’hraou
’Vit gwelet mar kavit enne meur a ostiz
Ha ne c’hell ket paeiñ na boued na lojeris.
Lakeit-int holl er-maez… Ya, er-maez hep truez.
Petra hon eus-ni da c’hounit gant tud seurt-se ?
SADOK
Holl ar re paour enta…
AN TAVARNOUR
Er-maez !
ZABULON a-gostez
Den digalon !
SADOK
Plijit gant Doue reiñ un noz vat d’ar baourizion !
Mont a reont en ti.
AN TAVARNOUR
Krediñ a rit em eus savet an ti kaer-se
’Vit lojiñ ha beviñ a-barzh ho paourentez !
Ha ! ha ! Fari a rit !… Gwazh a se d’an hini
A dremen war hentoù ar bed, e yalc’h gouli* ! [KLT goullo]
An arc’hant a zo mestr hag an aour a zo roue.
’Vit digor an norioù n’en deus ket gwell alc’hwez.
ZABULON a-ziabarzh
Er-maez, holl ar re paour, er-maez !
AR RE PAOUR
Bezit truezus !
AR SERVITERION
Er-maez, a berzh ar Mestr !
AR RE PAOUR, en ur zont er-maez eus an ostaleri
Allaz ! Allaz !
UR PAOURKAEZH
Eürus
Hepken ar re pinv’ik er bed-mañ !
AN TAVARNOUR
Fonnaploc’h,
Holl er-maez, hag hep trouz ebet, mar plij ganeoc’h.
AR PAOURKAEZH
An noz a deñvala ; netra ne splann d’al laez.
Piv hon degemero bremañ ?
SANT JOJEB
An Aotroù Doue !
Ar baourizion, souezhet o welet braventez ar Werc’hez, a gouezh war o daoulin tra ma tremen dirakte.
Aotroù, ’vel ma welomp, n’en deus ket en ho ti
’Vit ar v[a]ouez-mañ ha me, e den, lec’h ebet mui ?
AN TAVARNOUR
Bout zo pe n’en deus ket lec’h en ostaleri
Hervez m’en deo ho yalc’h karget mat pe gouli*. [KLT goullo]
SANT JOJEB
Allaz ! Kaer hon eus bet armerzhiñ d’ar startañ
Betek bout meur a wech tourmantet gant an naon*, [W nan]
Ne chom ket mui ganeomp netra ’vit paeiñ deoc’h
Ar pezh a c’houlennomp e anv hon Doue ganeoc’h.
AN TAVARNOUR
Ha ! Traoù er-walc’h a za d’hor pediñ a-berzh Doue
Met un den n’en da ket pell gant ar moneiz-se.
N’abuzit ket enta ; nann, grit ’vel ar re ’rall
’Vit an dud eus ho seurt er-maez zo frank er-walc’h.
SANT JOJEB
Newazh skuizh ’omp… Skuizh bras ! Aotroù, vad a rafe
D’ar v[a]ouez a zo ganin diskuizh en ur gwele.
AN TAVARNOUR
C’hoazh ur wech n’em eus ket gwele ebet ’vidoc’h.
Mar faot deoc’h en devout unan, klaskit pelloc’h.
Mont a ra kuit.
SANT JOJEB
Pelloc’h ?… E-men* ? Diragomp an norioù ’n em serr. [KLT Pelec’h]
N’en deus ket ’met an noz ’n em ginnig deomp ken kaer
’Vel an nozioù kaerañ em eus gwelet biskoazh.
N’em eus ket esperañs ebet mui, nann… Newazh,
Laoskit-me, o Mari, d[a] ober un dro c’hoazh
Ha mar kavan ul lec’h ’vidoc’h, me ’zeuy d’ho klask*. [W klah]
Ar Werc’hez en deus azezet war un dreki-mein a gas betek treuzioù un ti. Kent pell ur splannder he gronn, a gresk en-dro dezhi.
BUGALE BETHLEEM, souezhet, a gan
Piv eo hounnezh
En deus an dud laosket ken skuizh* [W chuéh]
Da huanadiñ e-kreiz an noz ?
Piv eo hounnezh
En deus an dud laosket ken skuizh* [idem]
E-tal o dorioù da c’hortoz ?
Diouzh ’n em zistreiñ a-benn dezhi.
O na bravat ’oc’h-c’hwi !
Hini er bed a-bezh, hini
N’en deus kement a vravite,
Pas mem’ aeled an Aotroù Doue.
Splannder an heol hag ar stered
Ne ra ket deomp an eurusted
Hon eus hepken diouzh ho kwelet,
Hep goût eus e-men eo teut-c’hwi !
O na bravat ’oc’h-c’hwi !
Ar splannder a varv en-dro d’ar Werc’hez.
UR C’HROUEDUR
Na teñvalaet un den !
UR C’HROUEDUR ARALL
Ho !… Ar sell fall en de[u]s
En ur sellet a-benn d’an dian’vezourez.
HOLL AR VUGALE
Tec’homp ! Deomp kuit !
Mont a reont kuit.
AR GWALL-SPERED gwisket ’vel ar Juived arall, ur vantell du en-dro dezhañ
Krediñ a ran… N[e] ouzon ket…
A-zrebi* Nazareth em eus int heuliet [KLT Adalek]
Betek amañ… Doutañs em eus emañ int eo
A zo choazet ’vit reiñ d’an douar an Doue nevez.
Newazh paour ’int ! Ken paour ma n’o deus ket kavet,
Kaer o deus bet stokiñ war pep dor, lec’h ebet.
Setu int dilezet gant an dud ha gant Doue.
Ha ! ha ! ne zoujit ket, ma zud vat… m’ho kouarn-me !
Displeget en deus e vantell, her gwelet a reer du-kaoul ur momand, e zivrec’h astennet gantañ a-benn d’ar Werc’hez ’vel evit he gwarantiñ. Achap a ra pa zisoc’h sant Jojeb. Ar splannder a za a-nevez.
SANT JOJEB
Netra !… Ret e vo deomp chom er-maez… Dor ebet
Diragomp, o Mari, n’en deus ’n em zigoret.
NEFTALI a-gostez
Pe splannder a strew an dud-mañ en-dro dezhe !
da Sant Jojeb
Paourkaezh, lakaet ’oc’h bet perchañs er-maez ivez !
SANT JOJEB
Pas, n’en deus ket mui lec’h, en ti.
NEFTALI
Ne c’hellit ket,
Ken yaouank eo ho m[a]ouez, yaouank ha dilivet
Gant ar boan, chom amañ, henoazh, daousto m’en deo
Kaer-bras an noz ha dous an avel d’ar c’hreisteiz.
Deu’t ganin. N’em eus ket kalz a dra da reiñ deoc’h :
Ul lec’h en ur c’hraou yen, harpet diouzh tor ur roc’h,
Un dornad plouz bennak ’vidoc’h ha ’vit ho m[a]ouez,
Kement-se a vo gwell ’velkent ’vit chom er-maez.
SANT JOJEB
Rak m’hoc’h eus bet truez a’nomp, plijit gant Doue
Reiñ deoc’h dalbezh konfort ha nerzh gant larjantez.